Misschien lijkt het hebzuchtig maar ik doe best vaak mee aan een prijsvraag. Vooral als er een boek te winnen valt. Je kunt ten slotte nooit genoeg boeken hebben. En het leuke aan het winnen van een boek is dat je eens iets heel anders leest. Iets wat je misschien zelf nooit in de winkel gekocht zou hebben.
Dit boek bevat twee dingen waar ik niet warm van word: uitvaarten en gedichten. Het aantal uitvaarten dat ik heb bijgewoond is gelukkig heel beperkt, en het aantal gedichten dat ik begreep en die mij raakten, helaas ook. Toch was ik geinteresseerd in dit boek over eenzame uitvaarten en deed mee aan de prijsvraag van Tzum Literaire Weblog, waarna ik het boek toegestuurd kreeg als één van de winnaars.
Een steek diep: Waar het over gaat
F. Starik is dichter en de schrijver van dit boek met verslagen van 37 eenzame uitvaarten in Amsterdam. Een eenzame uitvaart is een begrafenis waar er geen bezoekers verwacht worden. Soms is de identiteit van de overledene niet bekend, soms zijn er wel familieleden in het buitenland maar die kunnen er niet bij zijn, soms is er familie die geen interesse heeft, of zijn er zelfs helemaal geen familie of kennissen meer.
In dat geval wordt de begrafenis bijgewoond door een aantal mensen van de gemeente, en wordt er een gedicht voorgelezen door een dichter, dat speciaal voor deze overledene gemaakt is. Soms is de dichter F. Starik zelf, maar regelmatig dipt hij in de poule van dichters die bereid zijn een gedicht te maken en voor te dragen.
Elk verslag van een uitvaart begint met de vondst van de dode en hoe Starik daarover geinformeerd wordt. Hij gaat dan op zoek naar meer informatie over de overledene en de omstandigheden waaronder deze de dood vond. Dan volgt de begrafenis, er worden handen geschud (met de weinige aanwezigen, hoewel soms toch nog een famillielid of buur), er klinkt muziek, het gedicht wordt voorgelezen en op de kist gelegd. Er wordt naar het graf gelopen waar nog een paar woorden worden gezegd. Dan gaat Starik weer naar huis.
Een steek diep: Wat ik ervan vond
Het boek is mooi geschreven, met weinig woorden wordt er een beeld geschetst van de medewerkers van de gemeente en van de begraafplaats waarmee Starik telkens weer te maken heeft, en van zijn zoektocht naar de achtergrond van de overledene.
Het leest ongeveer als een boek met columns, waarvan ik er zelf altijd maar een paar achter elkaar kan lezen, dan is het wel weer even genoeg. Maar dat is juist wel leuk. De uitvaarten lijken allemaal op elkaar maar door er telkens een persoonlijk verhaal van te maken, heeft de schrijver ze toch redelijk uniek weten te maken.
Mijn oordeel over uitvaarten heeft zich in gunstige zin aangepast: ik denk nu dat uitvaarten best wel mooi kunnen zijn; het is niet alleen maar naar en eng.
Wat betreft gedichten ben ik niet veel opgeschoten. Er zaten een aantal gedichten tussen waarvan ik dacht: ja, best mooi. En andere waar ik dacht: uh? Ik heb ze eerlijk allemaal netjes gelezen – vaak heb ik het geduld niet om gedichten helemaal te lezen en wordt het een soort scannen. In dit geval heb ik echt mijn best gedaan. Gelukkig namen de gedichten slechts weinig plaats in. Maar toch, mocht ik eenzaam begraven worden dan zal ik het toch op prijs stellen als iemand mij met een gedicht herdenkt.
Het hele idee om bij een eenzame begrafenis een gedicht te maken en voor te dragen intrigeert mij. Waarom? Waarom zou je zoiets doen voor iemand die je niet gekend hebt, die al dood is en dus niets van het gedicht zal weten, vaak zelfs uit het buitenland komt en niet eens Nederlands verstaat (mocht je nog denken dat de dode het toch zou kunnen horen)?
Het is een vorm van respect, van even stilstaan bij iemand waar zich verder niemand om bekommert. Maar het heeft ook iets komisch, iets surrealistisch. Voor wie doe je het? Wie heeft er baat bij dat er een dichter speciaal voor de overledene een gedicht maakt? Ik kom er niet uit. Ik vind het nobel en belachelijk tegelijk.
Een intrigerend boek dus, en een mooi verslag van 37 uitvaarten. Ik vind het boek wel een aanrader. Het is mooi meegenomen als je van gedichten houdt.
Mijn waardering: 4/5
Dit boek heb ik: gewonnen van Tzum Literaire Weblog
Aantal bladzijden: 256
Gepubliceerd in: 2011
De Boekblogger 